Siết chặt quản lý công ty đại chúng

(TBKTSG) - Thông tư 180 Bộ Tài chính mới ban hành được coi là bước tiến giúp siết chặt quản lý hoạt động của các công ty đại chúng, đồng thời tăng cường bảo vệ quyền lợi cho các cổ đông nhỏ lẻ.

Rút ngắn thời hạn đăng ký giao dịch trên UpCom

Ngày 13-11-2015, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 180/2015/TT-BTC hướng dẫn về đăng ký giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch cho chứng khoán chưa niêm yết (UpCom). Thông tư này thay thế cho Thông tư số 01/2015/TT-BTC ngày 5-1-2015 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-1-2016.

Thông tư 180 đưa ra hướng dẫn chi tiết về đối tượng và thời hạn mà các doanh nghiệp phải đăng ký giao dịch trên UpCom, trong đó gồm bốn đối tượng: công ty đại chúng không đủ điều kiện niêm yết; công ty đại chúng đủ điều kiện niêm yết nhưng chưa niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán (GDCK); công ty hủy niêm yết nếu vẫn đáp ứng điều kiện là công ty đại chúng và doanh nghiệp nhà nước (DNNN) đã chào bán chứng khoán ra công chúng nếu chưa niêm yết trên sở GDCK. Như vậy, những quy định khung trước đây đã có các quy định cụ thể để hàng trăm công ty đại chúng đang ở ngoài sàn phải vào UpCom (ước tính hiện còn hơn 800 công ty đại chúng chưa niêm yết trên sàn).

Theo đó, thời hạn thực hiện đăng ký giao dịch trên UpCom kể từ ngày trở thành công ty đại chúng, hủy niêm yết hay hoàn tất cổ phần hóa (đối với DNNN) đã được rút ngắn lại rất nhiều so với Thông tư 01/2015/TT-BTC.

Cụ thể, trong vòng 30 ngày kể từ ngày hoàn tất việc đăng ký công ty đại chúng hoặc kết thúc đợt chào bán chứng khoán ra công chúng, công ty có trách nhiệm hoàn tất việc đăng ký chứng khoán tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán (TTLKCK) và đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch UpCom (thời hạn trong Thông tư 01 trước đây là một năm). Trong 10 ngày làm việc kể từ ngày hủy niêm yết có hiệu lực, sở GDCK có trách nhiệm phối hợp với TTLKCK đăng ký giao dịch đối với cổ phiếu của công ty bị hủy niêm yết là công ty đại chúng. Quy định này áp dụng cho chứng khoán bị hủy niêm yết bao gồm cả trường hợp hủy niêm yết bắt buộc, hủy niêm yết tự nguyện và chứng khoán bị hủy niêm yết do công ty niêm yết sau khi sáp nhập, hoặc phát hành cổ phiếu để hoán đổi không đáp ứng điều kiện niêm yết.

Đối với DNNN đã tiến hành chào bán chứng khoán ra công chúng, thời hạn để đăng ký giao dịch trên UpCom theo Thông tư 180 chỉ là 30 ngày thay vì một năm như trước kia. Tuy nhiên, DNNN nào sau khi chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng mà đáp ứng đủ điều kiện niêm yết thì vẫn có thể bỏ qua “trạm trung chuyển” UpCom, để lên niêm yết thẳng trên sở GDCK.

Ngoài ra, Thông tư 180 cũng quy định trong vòng sáu tháng, kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, công ty hợp nhất từ các doanh nghiệp trong đó có doanh nghiệp niêm yết mà sau hợp nhất công ty này không đáp ứng điều kiện niêm yết cũng sẽ phải đăng ký giao dịch trên UpCom.

Siết chặt quản lý, bảo vệ quyền lợi cổ đông

Với việc ban hành Thông tư 180, hàng trăm công ty đại chúng sẽ sớm được quản lý trên thị trường UpCom thay vì tự do, không chịu sự giám sát của bất cứ tổ chức nào như trước đây. Quyền lợi của các cổ đông, đặc biệt là các cổ đông nhỏ lẻ sẽ được đảm bảo hơn khi tính thanh khoản của cổ phiếu được nâng lên, thông tin về doanh nghiệp cũng được công bố rõ ràng hơn.

Ở chiều ngược lại, việc cổ phiếu sau khi đấu giá được vào giao dịch ngay trên thị trường tập trung sẽ giúp tăng khả năng thành công của các cuộc đấu giá khi nhà đầu tư không phải chờ đợi một thời gian dài để giao dịch được cổ phiếu đã mua.

Ngoài ra, Thông tư 180 cũng được kỳ vọng sẽ bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư nhỏ lẻ trước nguy cơ xuất hiện nhiều doanh nghiệp tìm cách rời sàn bằng cách tự hủy niêm yết như Công ty cổ phần Thủy sản Minh Phú (MPC), Công ty cổ phần Vận tải và Giao nhận bia Sài Gòn (SBC)...  vì theo thông tư này, các doanh nghiệp sẽ phải vào UpCom nếu vẫn là công ty đại chúng.

Bản thân thị trường UpCom cũng đã có những chuyển biến rõ nét trong thời gian gần đây. Cụ thể, trong 10 tháng đầu năm 2015, HNX đã chấp thuận đăng ký giao dịch cho 86 công ty trên thị trường UpCom với tổng giá trị đăng ký giao dịch đạt 25.878 tỉ đồng (năm 2014 có 41 công ty với tổng giá trị đăng ký giao dịch 5.604 tỉ đồng; năm 2013 có 14 công ty với giá trị đăng ký giao dịch là 1.721 tỉ đồng). Tổng giá trị giao dịch trên thị trường UpCom trong hơn 10 tháng đầu năm 2015 cũng tăng đột biến, đạt 10.983 tỉ đồng, cao gấp 2,03 lần tổng giá trị giao dịch cả năm 2014 và gấp 21,5 lần so với cả năm 2013. Giao dịch có xu hướng dần sôi động sẽ là một điểm cộng để UpCom ngày càng thu hút được các công ty đại chúng niêm yết tại đây.